Oyuncular Tiyatro Grubu yeni sezona Leyla Erbil’in romanından uyarlanan Cüce ile merhaba diyor
Ece BAKTIAYA
Cumhuriyet, 11.10.2003
Beyoğlu’nun tarihi dokusu ve değişkenliği içinde yeni bir sahne var artık; Oyuncular Tiyatro Grubu ‘nun Cem Safran Sahnesi…
Selma Köksal ‘ın, Leyla Erbil ‘in aynı adlı kitabından oyunlaştırıp yönettiği ‘Cüce’ … Cumhuriyet sonrasında bir aydının kendini korumak adına hem toplumsal hem de etik olarak yabancılaşıp kıyıda kalışının, bu yolla kirlenmekten kurtuluşunun öyküsü…
Salona girildiğinde göze ilk yalın bir dekor çarpıyor… İplerle örülmüş bir elma ağacı, bir tabut sandık, bir merdiven, bir saat ve bir de yaklaştığınızda sizi büyüten içbükey ayna… Yorumu yönlendirip belirlemesinden kaçınılarak az ve anlamlı dekor kullanımıyla objelere birden fazla anlam yükleniyor. Böylelikle izleyicinin yorumu ve algısı çok çağrışımlı imgelerde yoğunlaştırılıyor. Ve göz önüne serdiği sorunsala yaklaşımıyla, yarattığı atmosferdeki sıra dışılığıyla ‘Cüce’ , sahnede ‘dev’ leşiyor.
Yalnız tiyatro için yazılmış metnin değil, romanın, hikâyenin, şiirin; hatta bize ilişkin herhangi bir metnin sahneye uyarlanabileceğini anlatırken Selma Köksal, ‘Cüce’ nin gerek çok katmanlı ve çağrışımlara açık yapısının, gerekse üslubunda taşıdığı dinamizm ve kışkırtıcılığın yaşanan gerçeklikle ilgili değerlendirmeleriyle örtüştüğünü belirtiyor.
”Leyla Erbil’in kendi yapıtları içinde de, Türk edebiyatında da yeri önemli bir yapıt ‘Cüce’ . Özellikle üslup açısından geleneksel ve öncü çalışmalar yapıyoruz. Metnin kendi problematiği zaten özellikle kendine dönük olan, kendine bakmak isteyen bizler için bir hazine niteliğindeydi.”
Zengin ve çok boyutlu bir yapıt
Günümüzde sanatın içinde bulunduğu etik ve estetiksel bunalımın nasıl aşılacağı sorusuna yanıt ararken yaşayan bir yazarın böylesine zengin ve çok boyutlu yapıtını, tiyatronun kendi sınırları ya da sınırsızlıkları içinde, nasıl ‘yeniden okuyabilecekleri’ oldukça düşündürmüş Oyuncular Tiyatro Grubu’nu. Metnin tiyatro dilindeki karşılıklarını araştırmak zor bir süreç, başkarakter Zenime’nin duygusal yabancılaşmasını doğru yansıtabilmek ise en büyük kaygı olmuş…
”Zenime’yle aramızda ciddi bir zaman farkı var. Hikâyede anlatılan, 80’lerde ölen bir aydınla bizim kuşağımız çok farklı. Yaptığı çalışmalara titizlenen, çok özenli davranan ve özellikle de metni tarihsel olarak çok doğru bir zamana oturtmuş bir yazar vardı karşımızda. Leyla Erbil’in bize bu metni emanet etmesi büyük cesaret. Risk almadan taşın üstüne taş koyamayacağımızı düşündük. Bu anlamda metne olağanüstü bir yorum getirdiğimizi söyleyemem. Biz bu metinle birlikte kendi sorularımızı sorduk, kendi cevaplarımızı aradık.”
Her cumartesi saat 19.00’da sahnelenecek olan oyunda Selma Köksal’ın yanı sıra Emrah Kolukısa, Gülsüm Soydan, Seçil Avunya ve Metin Arslan rol alıyor. Dekor tasarımını Aslı Tülüoğlu ‘nun, kostüm tasarımını Berna Sarıtaş ‘ın, ışık tasarımını Kamil Fırat ‘ın yaptığı ‘Cüce’ nin özgün müziği İlker Görgülü ‘ye ait.
YAZAR LEYLA ERBİL
Tanımadığı bir grubun cesaretinin arkasında ne olduğunu merak ederek yola çıkmış Leyla Erbil . Daha önce oynadıkları hiçbir oyunu seyretmemesine karşın; Kafka’yı, Nâzım Hikmet ‘i, Onat Kutlar ‘ı sahneye taşımaları ‘Cüce’ yi oynamalarına sıcak bakması için yeterli olmuş.
Buna karşın duyduğu kaygıyı yadsımıyor yazar. ”Çok endişeliydim, provada da, galada da! Ancak izlerken Cüce’nin bazı parçalarının algılanabilirliğine tanık oldum. Sanırım profesyonel oyuncu kadrolarıyla da oynansa arkada en can alıcı yerlerin kalacağı zor bir metin Cüce” .
Bir yazarın yıllarca uğraşları ve birikimleri sonucu geldiği yerin, bağlandığı anlamların, başka koşullarda ve farklı kültürle yetişmiş bir kuşağınki ile örtüşmesinin olanaksızlığını vurgularken, yazar, oyuncuların her birinin ayrı ayrı yetenekli ve metne çok saygılı olduklarını belirtiyor. Oyunu değerlendirme işini ise tiyatro eleştirmenlerine bırakıyor.